Wnętrze ziemi

WNĘTRZE ZIEMI

Współcześnie spośród komponentów naszej planety bardziej znana człowiekowi jest atmosfera, czy hydrosfera niż część Ziemi na której on żyje, czyli litosfera. Jest to najbardziej sztywna powłoka kuli ziemskiej sięgająca głębokości około 80- 150 km. Nazwa skorupa ziemska pochodzi jeszcze z okresu, kiedy wyobrażano sobie, że Ziemia jest płynną ognistą masą, na której znajduje się jej cienka, stała powłoka. Jedynie skorupa ziemska miała być zbudowana ze skał, dlatego właśnie zastosowano nazwę litosfera. Pogląd ten oparty był na tym iż domyślano się, że temperatura we wnętrzu Ziemi wzrasta wraz z głębokością. Obserwowano także gorącą lawę wyrzucaną z wulkanów.  Dokładne zbadanie wnętrza Ziemi nie jest możliwe ze względu na bardzo wysoką temperaturę tam panującą, oraz ogromne ciśnienie. Badania geologiczne można przeprowadzić najwyżej do głębokości kilku kilometrów. Promień Ziemi wynosi zaś 6371 km. Najbardziej znana człowiekowi jest, więc przypowierzchniowa warstwa skorupy ziemskiej.

Wnętrze Ziemi

Jak wcześniej wspomniano, bezpośrednie dane o budowie naszej planety pochodzą jedynie z jej przypowierzchniowej warstwy. Najgłębsze wiercenia na Półwyspie Kolskim prowadzono na głębokości dochodzącej zaledwie do 12 km. Jest to niewielki ułamek długości promienia ziemskiego. O budowie głębszych partii Ziemi wnioskujemy na podstawie badań geofizycznych. Do tego celu wykorzystuje się fale sejsmiczne i bada się ich zachowanie podczas przechodzenia przez różne powierzchnie wewnątrz naszej planety. Drgania sejsmiczne powstają stosunkowo blisko powierzchni Ziemi, lecz rozchodzą się na wszystkie strony i przenikając w głąb przechodzą przez wnętrze naszej planety. Fale sejsmiczne rejestrowane są za pomocą specjalnych przyrządów, zbudowanych na zasadzie wahadła. Urządzenia te rejestrują charakter drgań. Fale sejsmiczne powstają na skutek zaburzeń równowagi w ciele stałym, jakim jest skorupa ziemska. Cząstki cieczy, oraz gazów przewodzą tylko pewne rodzaje fal. Ta właściwość pozwoliła określić na jakiej odległości wnętrze Ziemi znajduje się w stanie ciekłym, bądź gazowym. Fale sejsmiczne przechodzą przez powierzchnię Ziemi na pewnych głębokościach w sposób skokowy: odbijają się, a następnie zmieniają swój kierunek i prędkość. Oznacza to że na pewnych warstwach występują obszary o innych właściwościach. Nazwano je powierzchniami nieciągłości. Pierwsza powierzchnia nieciągłości znajduje się na głębokości 50-60 km pod kontynentami. Została ona odkryta przez Andrija Mohorovičića i nazywa się od jego nazwiska: Powierzchnią Moho. W roku 1925 V. Conrad wykrył kolejną powierzchnię nieciągłości znajdującą się pomiędzy powierzchnią Ziemi zbudowaną ze skał granitowych, a powierzchnią zbudowaną z bazaltów. Nazwana ona została Powierzchnią Conrada. Kolejną warstwą o odmiennych właściwościach, niż warstwy sąsiednie jest powierzchnia nieciągłości Gutenberga, która występuje pomiędzy jądrem, a wewnętrznym płaszczem Ziemi.

Na podstawie prędkości rozchodzenia się fal sejsmicznych kulę ziemską podzielono na strefy. Znając prędkość i czas przebiegu fal sejsmicznych obliczono głębokości na których znajdują się poszczególne warstwy. Pierwszą warstwę tworzy skalna powłoka zwana skorupą ziemską. Jej grubość waha się od kilku do kilkudziesięciu kilometrów. Skorupa ziemska kontynentów i obszarów znajdujących się pod oceanami nie jest taka sama. Różni się ona grubością, oraz rodzajem budujących ją skał. Skorupa ziemska składa się zasadniczo z trzech warstw: osadowej, granitowej i bazaltowej. Strefa granitowa jest znacznie grubsza pod kontynentami, niż pod dnem oceanów. Pod Oceanem Spokojnym nie występuje warstwa granitowa. Głównymi pierwiastkami wchodzącymi w skład skorupy znajdującej się pod kontynentami pomijając tlen są krzem (Si) i glin (Al). Dlatego właśnie warstwę tą nazywa się powszechnie jako sial(od skrótów głównych pierwiastków ją budujących). Poniżej występuje strefa, której głównym pierwiastkami są krzem i magnez, dlatego nazywa się ona sima. Znajduje się ona zarówno pod kontynentami, jak i pod oceanami. Różnice grubości skorupy ziemskiej wywołane są zjawiskiem zwanym izostazją, czyli stanem równowagi, który powstaje, kiedy skorupa ziemska zagłębia się w ciężkiej, gęstej, plastycznej masie.

Żródło:

tekst: https://geografia.na6.pl/wnetrze-ziemi

 zdjęcia: https://www.google.pl/search?q=wn%C4%99trze+ziemi&tbm=isch&source=iu&pf=m&ictx=1&fir=j3cZFtQo8KGz6M%253A%252Cr0EqDVIp4mI0BM%252C_&usg=__nTX3mbLazMDJQ1fAOav-BijldIQ%3D&sa=X&ved=0ahUKEwiNzNWcwN_WAhXhHJoKHRTjCOsQ9QEIPjAG#imgrc=j3cZFtQo8KGz6M:

https://www.google.pl/search?q=wn%C4%99trze+ziemi&tbm=isch&source=iu&pf=m&ictx=1&fir=j3cZFtQo8KGz6M%253A%252Cr0EqDVIp4mI0BM%252C_&usg=__nTX3mbLazMDJQ1fAOav-BijldIQ%3D&sa=X&ved=0ahUKEwiNzNWcwN_WAhXhHJoKHRTjCOsQ9QEIPjAG#imgrc=-t6rFcQD7VN5mM: